CZOSNEK
Czosnek (Allium) jest rośliną z rodziny liliowatych.
Jest kuzynem cebuli, pora, szczypiorku i szalotki. Jest nazywany
"cuchnącą różą" :-).
Jest uprawianych ponad 300 rodzajów czosnku; znany
nam wszystkim jest czosnek z białą łuską, ale np. czosnek
włoski lub meksykański mają łuskę różową lub purpurową i bardziej
łagodny smak.
Znany był już ok. 6000 lat temu w Środkowej Azji. Starożytni
Egipcjanie wielbili czosnek, o czym świadczą gliniane jego modele
znalezione w piramidzie Tutenhamona. Czosnek posiadał dużą wartość —
był nawet używany jako pieniądz.
Czosnek pospolity (Allium sativum) pochodzi z Azji Środkowej.
Jest to bylina o cebuli (główce) złożonej z cebulek (ząbków),
łodydze wzniesionej, zakończonej baldachem zawierającym oprócz
kwiatów liczne cebulki. Kwiatostan okrywa początkowo łuskowata
pochwa. Silny zapach powodują zawarte w czosnku olejki
sulfidowe, zawierające substancje o działaniu bakteriobójczym.
Wiele gatunków czosnku uprawia się jako rośliny ozdobne, np.
czosnek Ostrowskiego (Allium ostrowskyanum) z Turkiestanu lub
czosnek olbrzymi (Allium giganteum) z Azji Środkowej.
Działa tonizująco i odmładzająco. Służy jako pożywienie,
przyprawa, lek, a także jako afrodyzjak. Stosowany jest także
w wiedzy magicznej. Czosnek był często chwalony jako cudowny
lek. Jako afrodyzjak znany był już w starożytnym Egipcie.
Rzymianie poświęcili go bogini płodności Ceres i sporządzali z
niego napój miłosny z dodatkiem odrobiny kolendry. W wielu
starych książkach zielarskich można wyczytać, że roślina ta
pobudza do nierządu. Poza tym leczy impotencję spowodowaną złymi
czarami. Podobno spożywanie posiłków z dużą ilością czosnku ma
często działanie erotyzujące.
Podobno czosnek hodowany w pobliżu krzewów różanych będzie
odpędzał wszelkie szkodniki i intensyfikował zapach róż.
Substancje czynne zawarte w ostrym olejku eterycznym o
charakterystycznym zapachu działają jak antybiotyk i aktywizują
komórki. Czosnek jest silnym środkiem przeciwmiażdżycowym i
obniżającym ciśnienie tętnicze, a także dezynfekującym jelita
i używanym w przypadkach zaburzeń jelitowych oraz podczas
epidemii grypy. Działa żółciopędnie i przeciwpasożytniczo.
Łagodzi również podrażnienia wywołane ukłuciami owadów, ale w
razie zbyt długiego stosowania może spowodować egzemę.
Spożywanie 2-3 ząbków czosnku dziennie zmniejsza ryzyko zawałów.
Należy pamiętać jednak, że większe ilości czosnku mogą powodować
wzdęcia. Nadmierne spożywanie czosnku może również mieć
niekorzystny wpływ na mięsień wątroby, u niektórych osób
wywoływać nawet reakcje alergiczne.
Z gatunków dziko rosnących w Polsce wymienić należy czosnek
niedźwiedzi (Allium ursinum), występujący w lasach bukowych w
górach i na sąsiadującym niżu, czosnek siatkowaty (Allium
victorialis), rosnący przede wszystkim w górach, np. w
Bieszczadach, czosnek zielonawy (Allium oleraceum) pojawiający
się na niżu w murawach i zaroślach oraz czosnek winnicowy
(Allium vineale), częsty chwast polny.
A jak nazywają czosnek inne narodowości?
